Quần thể chùa Am Các – Nghi Sơn – Thanh Hóa

Hẳn có rất nhiều các bạn đã đi thăm quan khu vực Nghi Sơn và kể cả những người dân địa phương, hẳn chưa có nhiều người biết đến một ngôi chùa cực kỳ linh thiêng, có lịch sử lâu đời. Ngôi Chùa Am Các linh thiêng tọa lạc trên một vị trí đắc địa của khu vực Nghi Sơn – phía Nam Thanh Hóa. Ngôi Chùa gắn liền với những câu chuyện thần thoại trong dân gian cũng như tín ngưỡng phong thủy Phương Đông. Cho đến nay, quần thể Chùa Am Các vẫn là một cái gì đó bí ẩn và thần bí đối với mọi người, kể cả đối với người dân địa phương. Thật là thiếu sót nếu các bạn bỏ qua di tích này khi các bạn ghé thăm khu vực Nam Thanh Hóa.

Quần thể chùa Am Các – Thanh Hóa tọa lạc tại đỉnh núi cao nhất của dãy núi Các. Nơi đây cách Thị xã Nghi Sơn tầm 15km về phía tây Bắc, cách bãi biển Hải Hòa tầm 17km và di chuyển theo con đường Nghi Sơn – Thọ Xuân, con đường rất đẹp. Tới chân núi, các bạn sẽ phải lượn thêm 4-5km nữa để lên được điểm cao nhất của quần thể chùa Am Các.

Xét về dãy núi Các này, nơi đây được dân gian truyền tụng những câu chuyện, truyền thuyết cực kỳ thú vị. Từ thời Bà Triệu, nơi đây chính là nơi luyện quân của các nghĩa quân chống lại giặc phương Bắc. Dãy núi Các là bức tường thành tự nhiên ngăn cản quân thù. Dãy núi Các cũng là nơi phát tích những cuộc khởi nghĩa trải dài hàng nghìn năm lịch sử Việt Nam.

Không phải ngẫu nhiên mà dãy núi Các được các cuộc khởi nghĩa lựa chọn để luyện quân và phòng thủ trước quân thù. Đứng từ dãy núi cao nhất, các bạn có thể phóng tầm nhìn ra biển, quản lý toàn bộ khu vực dải đất duyên hải rộng lớn xung quanh. Mọi động tĩnh đều có thể được phát hiện và điều chỉnh để phòng thủ. Nhưng có một điểm cực kỳ quan trọng mà dân gian truyền lại, đó là đặc điểm phong thủy đến mức thần thoại.

Theo một số chuyên gia về phong thủy, dãy Núi Các có một đặc điểm phong thủy mà ít có nơi nào sánh được. Có nhiều dấu tích của quần thể chùa đã thể hiện rằng ngôi Chùa được khởi nguyên từ rất xa xưa, có thể là từ những ngày đầu tiên đạo Phật du nhập vào Việt Nam, có thể lâu hơn nữa, lúc Phật Giáo còn sơ khai và chưa có một nguyên mẫu chung về các tượng Phật. Từ xa xưa, thuật Phong Thủy luôn được chú trọng khi xây dựng những công trình thờ tự, nhất là những ngôi Chùa. Dãy núi Các là nơi được các vị tăng lữ đắc đạo lựa chọn để đặt Phật tích là khởi nguyên của chùa Am Các Sau này.

Đến thời Đinh – tiền Lê, Khuông Việt Đại sư Ngô Chân Lưu (933- 1011) nhà một nhà trí thức uyên thâm, tinh thông cả Nho, Phật, Lão, một nhà văn hóa. Ông am hiểu cả về kinh dịch và thuật phong thủy. Khi tới dây, nhận thấy tầm vóc, điểm đặc biệt quan trọng về mặt phong thủy của dãy núi Các này cũng như những dấu tích Phật pháp để lại, ông đã cho xây dựng quần thể chùa Am Các và biến nó trở thành một trong những trung tâm Phật giáo từ thời kỳ này.

Từ xa xưa, các quan lại Trung Quốc cai trị Việt Nam đã lựa chọn nơi này là nơi cất giữ của cải khi thời thế bắt đầu loạn lạc. Họ có một phép thuật ly kỳ bí ẩn đó là thần giữ của. Theo những câu chuyện của người dân địa phương, trên dãy núi có rất nhiều những ngôi miếu nhỏ thờ những cô tiên, viết bằng tiếng Trung Quốc. Sau này, do quy hoạch núi nên nhiều ngôi miếu bị phá bỏ. Khi các bạn tới thăm quan cùng Vietnam Tour Combo, chúng tôi sẽ kể cho các bạn nghe những câu chuyện li kỳ xung quanh chủ đề này.

Khi bắt đầu bước chân lên núi, cảm giác đầu tiên các bạn cảm nhận đó chính là sự yên tĩnh đến u mịch. Con đường bê tông dài từ chân lên đến đỉnh, xuyên qua những cánh rừng chỉ có tiếng gió, tiếng chim và côn trùng. Một cảm giác yên bình thư thái lạ thường. Khi bắt đầu đến ngồi chùa đầu tiên – chùa Trình thì không khí hoàn toàn khác. Một ngày sẽ có 4 mùa giống như trên Sapa, Tam Đảo nhưng có sự khác biệt về không khí tại đây. Đó là sự mát lành. Không khí trên cao quện với những dòng khí – hơi nước từ biển vào cộng thêm không khí núi rừng mang lại một cảm giác an lành khó tả. Trên đỉnh núi Các này, các bạn còn có thể săn mây và không kém phần thơ mộng so với bất kỳ nơi nào khác.

Khi trời quang đãng, các bạn có thể phóng tầm nhìn ra thật xa ngoài biển Đông, khu vực hồ Hao Hao, hồ Yên Mỹ và cảnh núi non hùng vĩ. Quả là thơ mộng. Nơi đây, các bạn có thể hòa mình vào thiên nhiên, với không khí trong lành và tinh hoa đất trời hội tụ. Ngoài ra, các bạn cũng có thể tận hưởng không khí Phật pháp – Phật khí linh thiêng toát lên từ những ngôi chùa trong quần thể chùa Am Các này.

Quần thể chùa Am Các bao gồm 5 ngôi chùa gồm chùa Trình, chùa Hạ, chùa Trung, chùa Thượng và chùa Mẫu. Ngoài ra còn 2 điểm thăm quan đó là khu tượng đá cổ (được phù điêu tượng phật từ thời rất xa xưa) và khu giếng cổ. Nơi đây có thể gọi là long mạch của khu núi Các. Những ngôi chùa này được Thiền Sư Ngô Chân Lưu khởi nguyên. Chùa Am Các phát triển và trở thành Trung tâm Phật Giáo từthế kỷ 13 đến thế kỷ thứ 17. Trải qua nhiều triều đại và biến động của xã hôi, dần dần chùa Am Các bị lãng quên và trở thành những phế tích.

Cho đến năm 2014, Đại sư Thích Nguyên Đại – người có công đức lớn lao trong việc phục dựng quần thể Chùa Am Các. Ngài đã dọn dẹp, sắp xếp và kêu gọi lòng hảo tâm từ mọi người để phục dựng nên những ngôi chùa. Công việc phục dựng vẫn đang còn được tiếp diễn. Đến nay – 2025, toàn bộ tuyến đường đã được đổ bê tông để mọi người có thể di chuyển dễ dàng khi đi thăm quần thể chùa. Những công trình tôn tạo với khối lượng công việc và tài chính khổng lồ vẫn đang được Đại sư Thích Nguyên Đại tiếp tục. Hi vọng rằng sẽ có thêm những bàn tay hỗ trợ cho thầy cũng như góp phần làm quần thể chùa Am Các đến gần với mọi người.