Mật ong rừng U Minh Hạ là đặc sản riêng của đất Cà Mau và nổi tiếng với chất lượng tốt nhất không nơi nào sánh được. Vậy thì ong nuôi ở đây có gì đặc biệt? Hãy cùng Việt Nam Tour Combo khám phá về ong ở rừng tràm xứ U Minh Hạ qua bài viết dưới đây, để từ đó hiểu hơn về những đặc sản giá trị của nước nhà.
1. Rừng tràm – “Nhà” của ong
Đối với người dân đất mũi, rừng ngập mặn Cà Mau là con đê chắn sóng chắn gió bão. Còn rừng U Minh Hạ là lá phổi duy trì sự sống. Hai khu rừng, hai bộ phận nhưng đều là một phần không thể thiếu trong đời sống con người.
Rừng tràm U Minh Hạ thuộc địa phận tỉnh Cà Mau rộng khoảng 35.000 ha. Rừng có liên hệ mật thiết với vườn quốc gia U Minh Hạ bởi có đến 8.256 ha rừng được công nhận là vườn quốc gia. Trong khi đó, vườn quốc gia U Minh Hạ lại là một trong ba vùng lõi của khu dự trữ sinh quyển thế giới, nơi có hệ sinh thái đất ngập nước đặc trưng, rừng tràm trên đất than bùn. Bởi vậy, rừng tràm U Minh Hạ ít nhiều được thừa hưởng hệ động thực vật phong phú.
Toàn bộ rừng U Minh Hạ là một cái kho nguyên liệu khổng lồ để ong làm mật. Đó là hoa tràm. Đầu tháng 3 tháng 4 âm lịch, rừng tràm bắt đầu lác đác trổ bông. Trên ngọn tràm xanh mơn mởn, bông tràm nhỏ nhắn nở rộ như mái tóc vừa ngã bạc. Từng chùm, từng chùm nhụy mềm mại, mùi thơm dịu, kín đáo lan nhẹ quyến rũ từng đàn ong. Hoa tràm rừng U Minh Hạ nở rộ là lúc hàng đàn ong mật bay về làm tổ. Dưới tán rừng tràm, đàn ong cần mẫn xây tổ, chăm chỉ kiếm ăn để tạo ra thứ mật ong rừng sánh vàng, ngọt mát.
Chỉ có loài ong hút mật hoa tràm trắng vàng mới có thể cho loại mật màu vàng trong vắt với mùi hương hoa tràm dịu nhẹ và vị ngọt tinh khiết như mật ong rừng U Minh Hạ.
2. Nghề ăn ong lấy mật truyền thống
Nghề gác kèo ong ở huyện U Minh, tỉnh Cà Mau là nghề truyền thống lâu đời. Nghề được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác ở xứ rừng U Minh Hạ và đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Khi ong đến làm tổ lúc hoa tràm nở, những cư dân sống giữa rừng tràm bạt ngàn này phát hiện ra tập tính của loài ong mật là chỉ làm tổ ở những thân cây nghiêng như kèo nhà. Từ đó, họ tìm hiểu, nghiên cứu rồi nghĩ ra cách làm nhà cho ong. Nghề gác kèo ong ra đời như vậy. Đây là một hình thức mô tả quá trình dựng nhà, tạo môi trường để dẫn dụ ong về làm tổ.
Công việc gác kèo ong ở rừng U Minh Hạ là cả một nghệ thuật. Từ chỗ nghiên cứu tính nết, tập quán của đàn ong, dần dần người ta rút ra kinh nghiệm và đi đến thành thạo trong việc lấy mật. Kèo là một nhánh tràm dài hơn thước, một đầu có cái nhánh con dùng làm cái mấu. Sau khi chọn được chỗ thích hợp, người thợ rừng gác chiếc kèo chênh chếch lên cây tràm. Xong tiếp đó, cành lá xung quanh sẽ được dọn sạch để khi lấy mật khỏi phải vướng.
Thời gian gác kèo lý tưởng nhất là vào khoảng giữa tháng 11 âm lịch. Những cơn mưa muộn cuối mùa rửa sạch mùi sắt ở chỗ 2 đầu bị dao chặt. Nhánh kèo ong cũng đủ thời gian khô đi giống như những nhánh khô khác trên cây. Nếu chiếc kèo nào còn mùi sắt của con dao mới chặt thì con ong không bao giờ làm tổ.
3. Thức quà thiên nhiên ban tặng
Mật ong rừng U Minh vẫn đang là thứ “quà quê”, quý mến lắm người ta mới tặng nhau. Và dẫu biết chất lượng mật ong rừng không cần phải đánh giá thêm nhưng chúng tôi vẫn phải dành lời khen ngợi xứng đáng cho loại mật ong hảo hạng của rừng U Minh Hạ. Mật ong ở rừng U Minh Hạ trong và vàng như nước cam. Mật đặc, rót vào chai không cần phễu. Mật không bị pha trộn, để lâu năm không đổi màu, không biến chất và không bị đọng đường. Mật ong thu hoạch từ mùa nắng được xem là thứ mật tốt nhất và giá trị nhất.
Nếu có dịp, bạn hãy đến Cà Mau, tham gia vào rừng lấy mật cùng những người thợ địa phương. Tỉnh Cà Mau là mảnh đất tận cùng của tổ quốc, cách TP HCM gần 300 km. Từ TP HCM có nhiều xe giường nằm đến Cà Mau hàng ngày hoặc đi máy bay. Từ Hà Nội, du khách cũng có thể bay thẳng đến Cà Mau.
Hành trình này chắc chắn sẽ mang đến nhiều thú vị. Đó là cảm giác hồi hộp len lỏi qua những cánh rừng, đầm nước. Là vị mật ngon đặc biệt khi thưởng thức tại chỗ. Đây là điểm đặc biệt chỉ có thể trải nghiệm trực tiếp tại rừng U Minh Hạ. Tại đây, du khách sẽ được tận mắt nhìn cách khai thác mật ong rừng thiên nhiên, được nếm những giọt mật thơm lừng do chính tay mình vắt từ tổ ong mùi thơm đặc trưng của mật ong thiên nhiên và vị ngọt thanh trên đầu lưỡi, quả là có một sức hấp dẫn nhất là khi được thưởng thức ngay trong rừng. Bạn có thể mua mật ong tinh khiết của rừng tràm U Minh về làm thuốc, hay làm quà biếu cho người thân.
Qua biết bao công sức, nghiên cứu và nỗ lực, từ những con ong nuôi nhỏ bé, mật ong U Minh Hạ đã trở thành một trong những đặc sản giá trị của nước nhà. Cùng Việt Nam Tour Combo lên kế hoạch đến Cà Mau, vào rừng tràm đi lấy mật bạn nhé!
